تئوری رنگ ها و کاربرد آن در عکاسی لنداسکیپ – قسمت اول

تئوری رنگ ها و کاربرد آن در عکاسی لنداسکیپ – قسمت اول

مقاله تئوری رنگ ها و کاربرد آن در عکاسی منظره یا لنداسکیپ یا چشم انداز بدلیل طولانی بودن مطلب در دو قسمت منتشر می شود.

هنگامی که رنگ به عکاسی منظره یا چشم انداز می آید، این قدرت را دارد که عکس خوبی را تبدیل به یک عکس عالی کند یا همان عکس را بگیرید و آن را کاملا خراب کند. گاهی اوقات مرز بین این دو حالت بسیار باریک است، اما با کمی اطلاع از نظریه رنگ، می توان از خرابی کامل جلوگیری کرد. تئوری رنگ، یک تکنیک است که در درجه اول در زمینه های مختلف جهان هنر و طراحی استفاده می شود، و نقش مهمی در ایجاد پالت های رنگ ( جدولی از رنگ های استفاده شده ) موثر برای آن زمینه های خاص بازی می کند.

تئوری رنگ یک جزء مهم برای رساندن یک پیام است، در غیر این صورت، فقط ترکیبی از رنگ ها به نظر می رسد که به سادگی درکنار هم قرار گرفته اند. تئوری رنگ چیزی است که خیلی معمولی در عکاسی منظره به آن اشاره می شود، اما می تواند کاربرد فوق العاده ای داشته باشد. اگر ما تئوری رنگها را هنگام ثبت عکس های منظره در نظر بگیریم، می توانیم راهنمایی هایی را برای نحوه برخورد و مدیریت رنگ در جهت ایجاد تصاویر بهتر پیدا کنیم.

قبل از شروع تئوری رنگ ها و کاربرد آن در عکاسی لنداسکیپ یا چشم انداز یا منظره  ابتدا مختصری با مبانی رنگ ها آشنا شویم:

مبانی رنگ ها:

رنگ ها برای زیبا کردن هر چیزی مهم هستند، حالا چه لباسی که می پوشید یا دکور خانه باشد، چه طراحی و ساخت صفحات وب چه عکاسی. اما کمتر کسی به صورت غریزی می داند که آبی و نارنجی ترکیبی کامل هستند. اگر نمی توانید به قضاوت خود اطمینان کنید، می توانید با درک مبانی تئوری رنگ ها همیشه بهترین انتخاب را انجام دهید.

چرخ رنگ ها را بیاموزیم:

تصویر بالا چرخ اساسی رنگ ها است و به شما در انتخاب رنگ کمک می کند. شاید این تصویر را قبلا هم دیده باشید، اما قبل از هر چیز می خواهیم برای یادآوری توضیحش دهیم.

تئوری رنگ ها و کاربرد آن در عکاسی لنداسکیپ – قسمت اول

رنگ های اصلی

قرمز، آبی و زرد رنگ های اصلی هستند، وقتی قرمز و زرد را ترکیب می کنیم، نارنجی بدست می آوریم، با ترکیب آبی و زرد، سبز بدست می آید، با ترکیب آبی و قرمز، بنفش بدست می آید.

نکته‌ی حائز اهمیتی که هیچ‌گاه نباید فراموش کنیم این است که چرخ رنگ بر اساس مدل کاهشی است.

مدل کاهشی در رنگ‌های چاپی و مبتنی بر جوهر کاربرد دارد و به اختصار با حروف CMYK نمایش داده می‌شود.

به جز مدل کاهشی، مدلی دیگری به نام مدل افزایشی هم وجود دارد. مدل افزایشی که به اختصار با RGB نمایش داده می‌‎شود، برای نور مناسب است.

هر ۲ مدل کاربردهای وسیعی در زندگی روزمره‌ی ما دارند.

اما تفاوت این دو مدل در این است که اگر تمامی رنگ‌ها را در مدل کاهشی (CMY) با هم ترکیب کنید، به رنگ مشکلی می‌رسید؛ اما در مدل افزایشی (RGB) با ترکیب سه رنگ اصلی، رنگ سفید حاصل می‌شود.

در شکل زیر تفاوت این دو مدل به وضوح قابل مشاهده است.

رنگ های ثانویه:

نارنجی، بنفش و سبز رنگ های ثانویه نامیده می شوند. اگر رنگ‌های قرمز/زرد، زرد/ آبی و آبی/ قرمز را به طور مساوی با هم مخلوط کنید، رنگ‌های ثانویه به دست می‌آیند که سبز، نارنجی و بنفش هستند.

ترکیب این رنگ‌ها در پروژه‌های مختلف می‌تواند مقدار زیادی کنتراست ایجاد کند.

رنگ های بخش سوم

رنگ‌های بخش سوم از ترکیب رنگ‌های ثانویه با رنگ‌های اولیه ایجاد می‌شوند. این رنگ‌ها شامل قرمز/بنفش، آبی/بنفش، آبی/سبز، زرد/سبز، قرمز/نارنجی و زرد/نارنجی هستند.

همه رنگ ها ته رنگ و سایه دارند. ته رنگ به تغییر رنگ ها زمانی که با سفید ترکیب می شوند می گویند، و سایه نیز به زمانی گفته می شود که رنگ با مشکی ترکیب می شود.

اما برای طرح های رنگی عمومی در واقع نیاز نیست نگران ته رنگ ها و سایه ها باشید.

تئوری رنگ ها و کاربرد آن در عکاسی لنداسکیپ – قسمت اول

رنگ های سرد و گرم

در چرخ رنگ ها یک تفکیک دیگر نیز وجود دارد که باید از آن آگاهی داشته باشید تا بتوانید تئوری رنگ ها را بهتر درک کنید: رنگ های سرد و گرم. هر کدام از این رنگ ها برای انتقال احساسات هدفی خاص را دنبال می کنند. رنگ های گرم نشان دهنده ی انرژی و نشاط هستند، در حالی که رنگ های سرد نشان دهنده آرامش و صلح هستند. چرخ رنگ به خودی خود می تواند به سادگی تقسیم شود که کدام رنگ ها گرم و کدام سرد هستند.

در تصویر زیر این تقسیم بندی را می توانید مشاهده کنید:

رنگ های خنثی:

رنگ های خنثی رنگ هایی مانند قهوه ای، بژ، شیری، خاکستری، سیاه و سفید هستند و معمولا باعث می شوند انسان به سایر رنگهایی که در کنار آنها قرار گرفته است، توجه خاص نشان دهد. از این رنگ ها معمولا برای نشان دادن سوژه ی اصلی استفاده نمی شود بلکه به کمک این رنگ ها بستر و زمینه ای فراهم می شود که سوژه یا موضوع مورد توجه بیشتر به چشم بیاید.

اکنون با چکیده از مبانی رنگ ها آشنا شدیم تئوری رنگ ها و کاربرد آن در عکاسی لنداسکیپ یا چشم انداز یا منظره را شروع می کنیم.

خب، تئوری رنگ چیست؟

تئوری رنگ، تکنیک ترکیب رنگ های خاص به گونه ای است که هارمونی و هماهنگی لازم را داشته باشند. یا به عبارت دیگر، فقط با هم عالی بنظر برسند.

از نظر دیداری، هماهنگی در چیزی است که موجب لذت چشم می شود.

این هماهنگی بیننده را مجذوب می کند و احساس نظم و تعادل را در او به وجود می آورد.

هنگامی که چیزی ناهماهنگ است(هارمونی ندارد) یا شما را خسته می کند یا اینکه به شدت شما را کلافه می کند، مثل برخی از آهنگ ها و موسیقی ها.

یک مثال برای توضیح بهتر آکورد گیتار است!

یک آکورد با فشار دادن انگشتان روی رشته های گیتار در مکان های خاص ایجاد می شود.

هر رشته پس از آن با یک نت خاص نواخته می شود و وقتی تمام رشته ها با یکدیگر به ترتیب نواخته می شوند ، این نتهای انفرادی هر کدام نقش خود را بازی کرده و یک آکورد ایجاد می کنند. اگر انگشتهای شما در جای درستی روی رشته ها قرار گیرند و هر کدام از نتهای انفرادی صحیح نواخته شوند ، آکورد زیبا و هماهنگی ( هارمونیک ) بوجود می آورید.

اما اگر یک یا چند انگشت را روی رشته اشتباه و یا در جای نادرستی روی رشته خاصی قرار دهیم آکورد صدای درست و هارمونیکی نخواهد داشت.

به این دلیل که فرکانس هاس مشخص امواج صوت با روابط ریاضی با هم در ارتباطند.

رنگ هم همین طور است. رنگ فقط یک طول موج مشخصی از نور مرئی است و زمانی که رنگ های هماهنگ با هم ، به شیوه ای مناسب ترکیب شوند، با هم زیبا می شوند. شما می توانید به آن به عنوان “آکورد رنگ” فکر کنید. ترکیب مناسبی از رنگ های مشابه و متضاد باعث ایجاد هارمونی شده و موجب می شود بتوانید تصاویری لذت بخشی برای مخاطبانتان خلق کنید.

برای مشاهده تعادل در هارمونی و هماهنگی کافی است به هارمونی رنگ ها در طبیعت دقت کنید.

همان طور که گفتیم، تئوری های رنگ و هارمونی رنگی متعددی وجود دارند.

تئوری رنگ ها و کاربرد آن در عکاسی لنداسکیپ – قسمت اول

انواع هارمونی رنگها :

اساس تئوری رنگ، عمل ترکیب و چیدن رنگ طبق یک هارمونی، بالانس و توازن است، که چندین نوع مختلف دارد.

این ترکیبها معمولا به عنوان مشابه یا همسان ، تک رنگ (مونوکروم) ، مکمل ، مکمل شکسته، مکمل سه گانه و چهارگانه شناخته می شوند. من در عکاسی چشم انداز ( لنداسکیپ ) ترکیب های مشابه یا همسان ، مکمل، مکمل شکسته و تک رنگ را مفید تر و انعطاف پذیرتر از ترکیب رنگ مکمل سه گانه یا چهارگانه یافتم.

در زیر هر یک از این هارمونی های رنگی با مثال توضیح داده شده است.

ترکیب رنگ تک رنگ یا مونوکروم :

این ترکیب رنگی از ترکیب مقادیر مختلف روشنایی یا اشباع یک رنگ ( طیفهای مختلف یک رنگ ) تشکیل شده است.

اغلب این ترکیب رنگی برای یک تصویر سیاه و سفید به کار برده می شود.

عکس بالا یک تصویر تک رنگ متشکل از طیفهای مختلف یک آبی اشباع شده است.

ترکیب مشابه یا همسان :

یک ترکیب رنگی مشابه یا همسان یک گروه از رنگهایی هستند که در چرخ رنگ در مجاورت و کنار هم هستند. این گروه از رنگها می تواند فقط به طیف های دو رنگ محدود شود و یا به تعداد بیشتری در حد نصف رنگهای چرخ رنگها گسترش یابد. هر چند در این حالت ماهیت خود را بعنوان ترکیب مشابه از دست خواهد داد. معمولا در ترکیب رنگ مشابه، یک رنگ از نظر مقدار، بر دو رنگ دیگر برتری دارد و معمولا برای تمایزهای جزیی استفاده می شود.

برای کار با رنگ های مشابه بهتر است روی ته رنگ های آنها کار کنید،

همچنین بهتر است در این طرح از رنگ های گرم و سرد با هم نیز استفاده نکنید.

عکس بالا یک مثال خوب برای استفاده از محدوده رنگ های مشابه آبی-سبز تا زرد-سبز است.

ترکیب مکمل:

این ترکیب رنگی از دو رنگ تشکیل شده است که در چرخ رنگ به طور مستقیم روبروی یکدیگر قرار دارند.

گسترش رنگ در هر یک از دو طرف می تواند به تدریج افزایش یابد تا شامل رنگ بیشتری در هر دو طرف شود. یک ترکیب متداول رنگی مکمل که در طبیعت بیشتر یافت می شود ترکیبی از رنگهای گرم و سرد است. تن های طیف آبی سرد که با تن های طیف نارنجی گرم مخلوط می شوند.این ها با هم تضاد بالایی می سازند،

پس برای برجسته کردن از آنها استفاده می شود.

رنگ های مکمل بالاترین درجه تباین (کنتراست) و ثبات را به وجود می آورند.

معمولا از یک رنگ به عنوان پس زمینه و از رنگ دیگر به عنوان تاکید استفاده می شود. در اینجا می توانید از ته رنگ ها و سایه ها نیز استفاده کنید، برای مثال، ته رنگ روشن آبی در تضاد نارنجی تیره تر قرار می گیرد.

عکس بالا یک مثال خوب از ترکیب ساده طیف های رنگ های مکمل نارنجی زرد و آبی است.

ترکیب مکمل شکسته:

با ترکیب دو رنگ همسان در چرخ رنگها که در کنار هم هستند و یک رنگ مکمل روبروی آنها ، شما یک ترکیب مکمل شکسته ایجاد می کنید.

هارمونی این ترکیب برای استفاده سخت تر است ، اما در شرایط خاص می تواند مفیدتر باشد.
در چنین حالتی این رنگ‌ ها توجه را به خود جلب می‌کنند اما مهمتر آنکه زیبا و خوشایند هستند.

در عکس بالا رنگ ارغوانی بعنوان مکمل روبروی دو رنگ همسان سبز و زرد ایجاد یک ترکیب مکمل شکسته نموده است.

ترکیب مکمل سه گانه:

از ترکیب هر سه رنگ که در چرخ رنگ به اندازه مساوی از هم فاصله دارند ترکیب مکمل سه گانه بوجود می آید. بطوریکه سه رنگ در راس های یک مثلث متساوی الاضلاع قرار می گیرند. این ترکیب بسیار شبیه ترکیب مکمل شکسته است. اگر در یک عکس لند اسکیپ یا چشم انداز، از یک رنگ “تک” در طیف کم آن استفاده شود، گاهی اوقات ماهیت هارمونی رنگ در تصویر تار می شود.

در عکس بالا رنگ سبز گیاهان ، قرمز – پرتقالی صخره ها و ابرها و آبی آسمان تشکیل یک ترکیب مکمل سه گانه داده اند.

تفاوت ترکیب رنگ های مکمل شکسته و ترکیب مکمل سه گانه:

همانطور که با مقایسه ی دو ترکیب بالا متوجه شدید هارمونی ترکیب مکمل شکسته رنگ هایی ملایم تر به شما می دهد. اما هارمونی ترکیب مکمل سه گانه رنگ هایی به شدت متمایز را بر اساس رنگ اولیه ای که انتخاب می کنید به شما ارائه می کند. در این دو هارمونی نیز لازم است که یک رنگ را به عنوان رنگ غالب در نظر بگیرید و از دو رنگ دیگر به صورت موردی و کمتر از رنگ غالب استفاده کنید.

تئوری رنگ ها و کاربرد آن در عکاسی لنداسکیپ – قسمت اول

ترکیب مکمل چهار گانه یا مکمل دوتایی:

ترکیبی از چهار رنگ است که یک رابطه مستطیلی روی چرخ رنگ دارند. این ترکیب اغلب به عنوان مکمل دو تایی نیز نامیده می شود، زیرا ترکیبی از دو ترکیب رنگ مکمل است. بنا به تعریفی دیگر در این ترکیب چهار رنگ با هم در قالب دو مجموعه از رنگ های مکمل استفاده می شوند. به تعادل رساندن این طرح بسیار سخت است. این هارمونی بر اساس رنگ اولیه ای که وارد چرخ رنگ ها می کنید ، سه رنگ دیگر را به شما پیشنهاد می کند. و یا دو رنگ متضاد بر روی چرخ رنگ انتخاب می‌شوند و سپس رنگ‌های دیگر که دو واحد با هم فاصله دارند پیشنهاد شده و بدین ترتیب رنگ‌های مکمل به صورت ضربدری روی چرخ رنگ انتخاب می‌شوند.

یکی از رنگ ها هم جنس رنگ انتخابیتان و دو رنگ دیگر از رنگهای متضاد هستند.

عکس بالا ترکیبی از دو ترکیب رنگ مکمل است. آبی آسمان مکمل قرمز- نارنجی شاخ و برگ ها است در حالیکه سبز مکمل قرمز – صورتی ابرها است.

ترکیب رنگ DIAD

ترکیبی از دو رنگ که توسط دو محدوده رنگی مابین آنها در چرخ رنگ جدا می شود. بدین صورت که یک رنگ را در چرخ رنگ اگر انتخاب کنید ، رنگ دوم دو محدوده رنگی بعدتر یا قبل تر از رنگ اول پیشنهاد می شود.

در این عکس چشم انداز ترکیب رنگ DIAD از ترکیب کمی رنگ قرمز – نارنجی و کمی رنگ بنفش- آبی ساخته شده است.

تا اینجا با مبانی رنگ ها و انواع ترکیب آنها در تئوری رنگ ها آشنا شدیم. ادامه مقاله را برای مطالب تکمیلی تر و کاربرد تئوری رنگها در عکاسی لنداسکیپ یا چشم انداز یا منظره در قسمت دوم این مطلب ، مطالعه بفرمایید.

لطفا نظرها و نکات پیشنهادی خود را در بخش نظرات اعلام بفرمایید.

ترجمه و گردآوری :

علیرضا ظهیری سروری

منابع :

1. مقاله زبان اصلی Ted Gore عکاس لنداسکیپ سال 2015 امریکا با عنوان ” تئوری رنگها و عکاسی لنداسکیپ ”
2. مقاله فارسی آقای امیر ارسلان بهنام با عنوان ” روانشناسی رنگها
3. مقاله آقای ارسطو عباسی در وبسایت “راکت”
4. مطالب معرفی رنگها – وبسایت “ویلانج”
5. وبسایت “بدونیم”

تئوری رنگ ها و کاربرد آن در عکاسی لنداسکیپ – قسمت اول

تئوری رنگ ها و کاربرد آن در عکاسی لنداسکیپ – قسمت دوم